Veri, iş dünyasında kararların temelini oluşturuyor. Ancak veriyi anlamlı raporlara dönüştürmek çoğu zaman teknik beceri isteyen, karmaşık ve zaman alıcı bir süreç olabiliyor. Anlaşılır veritabanı yapısına sahip işletmeler artık hiçbir teknik uzmanlık gerekmeden bu sorunu rahatlıkla çözebiliyor.
Kullanıcıların kendi veritabanlarına doğal dilde sorular sorarak anında rapor oluşturmasına imkan sağlayan Reportql, şimdide çıtayı bir üst seviyeye taşıyarak herhangi bir kod veya SQL bilgisine ihtiyaç olmadan doğal dilde dashboard oluşturmaya imkan sağlıyor. Peki nasıl? Bu yazıda anlaşılır veritabanının doğal dil sorgulama için neden avantajlı olduğunu ve anlaşılır olmayan yapılarda hangi çözümlerin devreye girdiğini öğreneceksiniz.
Anlaşılır Veritabanı Nedir?
Anlaşılır veritabanı, tablo ilişkilerinin net tanımlandığı, veri tekrarının en aza indirildiği ve okunabilirliğin yüksek olduğu yapıdır. Genellikle kendi yazılımını geliştiren veya veritabanı şemasına hakim olan firmalarda bulunur.
Örnek olarak;
- Customers
customer_id(PK)customer_nameemailcity
- Orders
order_id(PK)order_datecustomer_id(FK → Customers.customer_id)
- Products
product_id(PK)product_nameprice
- Order_Details
order_id(FK → Orders.order_id)product_id(FK → Products.product_id)quantityunit_price
Anlaşılır veritabanı yapısında Reportql’in yapay zeka özelliği tak-çalıştır şekilde çalışır. Çünkü:
- Tablolar net ve anlamlıdır → Müşteriler, Siparişler, Ürünler ayrı ayrı tutulur.
- İlişkiler açıktır → foreign key’ler tabloları nasıl bağlayacağımızı doğrudan gösterir.
- Kolon isimleri anlaşılırdır → müşteri_adı, sipariş_tarihi, ürün_kodu gibi alanlar ek açıklamaya gerek bırakmaz.
Bu açıklık sayesinde yapay zeka, doğal dilde sorulan soruları doğrudan SQL sorgusuna yüksek doğrulukla çevirir. Kullanıcıların ek yapılandırmaya gerek duymadan sadece sorusunu yazması yeterlidir; Reportql anında cevabı tablo veya grafik olarak sunar. Anlaşılır veritabanına sahip işletmeler, Reportql’i herhangi bir ek hazırlık yapmadan kutudan çıktığı gibi kullanır.
Böyle bir yapı sayesinde:
- Veriler daha tutarlı olur,
- Sorgular daha net yazılır,
- Yapay zeka doğru sonuçlar üretir.
Anlaşılır Veritabanı ile Doğal Dil Sorgulama
Bir örnek:
- Soru: “Geçen ay en çok satan ürün hangisiydi?”
- SQL Çıktısı:
SELECT TOP 1 product_name, SUM(quantity) AS total_sales FROM orders o JOIN order_details od ON o.id = od.order_id JOIN products p ON od.product_id = p.id WHERE o.order_date BETWEEN '2025-08-01' AND '2025-08-31' GROUP BY product_name ORDER BY total_sales DESC; - Sonuç: Tablo veya grafik olarak dashboard üzerinde gösterilir.
Tüm süreçte kullanıcı SQL bilmek zorunda değildir; doğal dilde soru sorması yeterlidir.
Anlaşılır Olmayan Veritabanları
Bir takım ERP, MRP, Genel Muhasebe ve CRM gibi ticari yazılımlarda tablolar anlaşılır olmayabilir. Bu durum:
- Tablo ve alan adlarının karmaşık olmasına,
- Çok sayıda join’e,
- Yapay zekanın rahatlıkla çalışamamasına yol açar.
Örneğin bir ERP sisteminde müşteri bilgileri şu şekilde dağınık olabilir:
- TBLCARI → müşteri kodu, unvan
- TBLFATURA → fatura numarası, müşteri kodu, tarih
- TBLFATURA_SATIR → ürün kodu, miktar, fiyat
Burada tablo isimleri ve ilişkiler hemen anlaşılmadığı için yapay zekanın doğru sorgu üretmesi zorlaşır.
Çözüm: Veritabanına hakim bir uzman basit bir view oluşturur. Örneğin:
CREATE VIEW vw_satis_ozet AS
SELECT
c.unvan AS musteri_adi,
f.tarih AS fatura_tarihi,
s.urun_kodu,
s.miktar,
s.fiyat,
s.miktar * s.fiyat AS toplam_tutar
FROM TBLFATURA f
JOIN TBLCARI c ON f.cari_kodu = c.cari_kodu
JOIN TBLFATURA_SATIR s ON f.fatura_id = s.fatura_id;
Artık kullanıcı “Geçen ay hangi müşteri en çok alışveriş yaptı?” diye sorduğunda Reportql bu vw_satis_ozet görünümü üzerinden kolayca doğru sorguyu üretir.
Çözüm: Veritabanına hakim bir uzman tarafından hazırlanacak view katmanı. Bu katman ile yapı anlaşılır hale getirilir ve Reportql doğal dil sorgulama özelliğini kullanmaya devam eder. Sonuç değişmez: doğal dil → SQL → tablo veya görsel rapor.
Ek Fayda: Embedding
Kendi yazılımını veya ürünü geliştirmiş işletmeler için Reportql yalnızca bir raporlama aracı değil, aynı zamanda mevcut ürünlerinize embedding (gömülü raporlama) özelliği ile değer katar.
- Doğrudan entegrasyon: Reportql dashboard’larını ve raporlarını kendi yazılımınızın arayüzüne gömebilirsiniz.
- Kullanıcı deneyimi: Müşterileriniz, veriyi görmek için farklı bir uygulamaya geçmek zorunda kalmaz; raporlar doğrudan kendi kullandıkları sistemin içinde görünür.
- Esneklik: Parametreler, filtreler ve kullanıcı bazlı yetkilendirmeler embed edilen raporlara da yansır.
- Marka uyumu: Reportql bileşenleri kendi kurumsal kimliğinize uygun şekilde özelleştirilebilir.
Bu sayede, anlaşılır veritabanına sahip olan firmalar sadece kendi işlerini değil, aynı zamanda müşterilerine sundukları ürünün değerini de artırmış olurlar.
Sonuç
Reportql ile yalnızca ürün geliştirmiyoruz; sektörde yeni standartları da belirliyoruz. Bugün benzer çözümlerin pazarda yer bulmaya başlaması, aslında yıllar önce ortaya koyduğumuz vizyonun doğruluğunu kanıtlıyor. Bizim için bu, sadece gurur kaynağı değil; aynı zamanda kullanıcılarımıza daha fazla değer sunmak için yol gösterici bir motivasyon.
Veriyi anlamanın ve raporlamanın kolay yoluyla tanışmak için Reportql’i bugün deneyin! Ürüne genel hatları ile göz atmak için 2 dakikalık tanıtım videosunu izleyebilir, ücretsiz demo hesabı oluşturmak için burada yer alan linki kullanabilirsiniz. Ayırca online takvim üzerinden kendi uygunluğunuza göre gün ve saat tercihinde bulunarak bizden tanıtım toplantısı talebinde bulunabilirsiniz. Reportql’in yapay zeka özellikleri, SQL bilgisi olmayan kullanıcıların da veri analizi yapabilmesini sağlar. Doğal dil sorgulama sayesinde, veri tabanınıza sohbet eder gibi sorular sorabilir ve anında yanıtlar alabilirsiniz.